راز تقویت حافظه دیداری و شنیداری ؛ به روش نوابغ / کاخ ذهنی
اصلا حافظه دیداری یا تصویری چیست ؟
داشتن یک حافظه دیداری ضعیف می تواند یادگیری را سخت کند زیرا یکی از فاکتور های یادگیری عالی ، داشتن حافظه دیداری یا تصویری خوب است ، با حافظه دیداری ، بصری یا تصویری می توانیم چیزهایی که با چشم دیده ایم را تصور کنیم و اگر کمی هم به آن تصویر ذهنی چاشنی تخیل اضافه کنیم ،
تصویری که با حافظه دیداری یا تصویری ذخیره کرده ایم ، جذاب تر و ماندگارتر خواهد شد ، یک مثال بسیار رایج از حافظه دیداری یا تصویری ( بصری) به یاد داشتن چهره شخصی خاص بعد از مدت ها می باشد در حالی که اسمش را فراموش کرده ایم .
حافظه دیداری به زبان ساده : به یاد آوردن چیزهایی که قبلا دیده ایم و می توانیم آنها را تصور کنیم ( حتی با انجام تکنیک هایی خاص آن تصاویر ذهنی را تغییر دهیم تا بهتر و بیشتر در حافظه ذخیره شوند ) حافظه دیداری به عبارت دیگر 80 درصد حافظه ما را تشکیل می دهد و در رشد مهارت های شناختی و درک مطلب به افراد ( یا کودکان ) کمک می کند .
حافظه شنیداری یا شنوایی
حافظه شنوایی یا شنیداری : در حقیقت بخشی از حافظه می باشد که می توانیم چیزهایی که می شنویم را رمزگردانی ، ذخیره و بخاطر آوریم ، یکی از عواملی که در بیان و گفتن بسیار مهم است همین حافظه شنیداری است ( حتی بعضی از افراد با استفاده از هجا ها کد های تصویری اعداد را می سازند و با استفاده از این روش صد ها عدد را بخاطر می سپارند مثل سیستم حافظه ارشد یا میجور )
حتی برای یادگیری زبان خارجه تقویت این حافظه شنیداری بسیار مهم است ، برای همین کسانی که در زمینه آموزش زبان خارجه هستند به افراد توصیه می کنند که فیلم های خارجی را بدون زیر نویس مشاهده کنند تا به نحو بیان و گفتن جملات بیشتر توجه کنند .
حافظه شنیداری به طرز تلفظ کلمات و صدا حساس است و اگر سعی کنید با دقت بیشتری از آن استفاده کنید می توانید در سه زمینه که مربوط به حافظه شنیداری است عملکرد بهتری داشته باشید .
حافظه شنیداری
یعنی اینکه فرد بتواند هر چیزی را که شنیده است در حافظه شنیداری خود ضبط کرده و بعد بتواند آن را بازگو کند.
تشخیص ( تمیز) شنیداری یا شنوایی
فرد این توانایی را داشته باشد که صداهای مختلفی را شنیده است از هم تشخیص دهد مثلا صدای حیوانات مختلف ، صدای اشیاء ، صدای کلمات و هجا و صدای انواع نت موسیقی را شنیده و بتواند آنها را از هم تمیز دهد.
استمرار یا تناوب در حافظه شنیداری
فرد بتواند صداهایی را که شنیده است را به صورت پشت سر هم در حافظه نگهداری و بعد همانطور بیان کند ، به طور مثال یک شماره تلفن را همانطور که شنیده است ، حفظ و بیان کند .
چند نوع حافظه دیداری یا تصویری
حافظه تصویری یا دیداری هم می تواند کوتاه مدت یا بلند مدت باشد ، تصور کنید که در حال خرید اینترنتی هستید و می خواهید از رمزی پویا استفاده کنید در این حالت باید کد 8 رقمی که بهتون پیامک می شود را با حافظه تصویری یا دیداری حفظ کنید.
مطالب مرتبط : بهبود حافظه تصویری ؛ چطور هر چیزی به راحتی تصور کنیم و به حافظه بسپاریم
معمولا افراد از حافظه تصویری و حافظه شنیداری با هم استفاده می کنند به این طور که 4 رقم اول را با حافظه شنیداری با ریتم حفظ می کنند و تصویری ذهنی 4 رقم بعد را به حافظه می سپارند و خرید را انجام می دهند ، این یعنی اینکه حافظه دیداری و شنیداری هم دو کاربردی هستند.
در حقیقت زمانی که از حافظه تصویری یا دیداری کوتاه مدت استفاده می کنید اگر بتوانید این تصاویر ذهنی چند بار در ذهن تکرار کنید احتمال اینکه این تصاویر ذهنی به حافظه بلند منتقل شوند بیشتر می شود و این نکته حائز اهمیت است که اگر این حافظه تصویری یا دیداری با احساس ترکیب شود احتمال ان که به حافظه بلند مدت تبدیل شود خیلی بیشتر می شود .
حافظه مکانی یا فضایی
این نوع حافظه هم یکی از انواع حافظه دیداری می باشد که تکنیک کاخ ذهنی یا حافظه بر اساس آن کار می کند ، با این حافظه ( فضایی یا مکانی ) ما می توانید در حالت معمول مکان ها ، اتفاقات مختلف مرتبط با مکان و طرز قرار گرفتن اشیاء مختلف را ذخیره کرده
و بعدا به خاطر آوریم به طور خاص اگر وارد خانه یکی از دوستان شویم بعد چند دقیقه به راحتی می توانیم اتاق های مختلف و طرز قرار گرفتن اشیاء را تشخیص داده و به اصطلاح همانند کاراکتر سریال شرلوک با بستن چشمان خود، آنها را تصور کنیم .
تقویت حافظه شنیداری یا شنوایی ( کودکان )
چند روش موثر جهت تقویت حافظه شنیداری افراد (کودکان یا دانش آموزان) در اولین نکته می توان گفت که زمانی که از حافظه شنیداری استفاده می کنید سعی کنید چشمان خود را بسته و از این نوع حافظه استفاده کنید .
چند تمرین حافظه
بخاطر سپاری چند کلمه پشت سرهم
در این تمرین باید حدود 20 کلمه گفته شده را پشت سر هم بخاطر بسپارید ، در مکان آرام نشسته و چشمان خود را بسته و زمانی که هر کلمه را می شنویم سه بار تکرار کنید و بعد بخاطربسپارید سعی کنید با ریتم خاص هر کلمه را برای خود بیان کنید.
مطالب مرتبط : آیا می توان با تکنیک های خاص ،حافظه و تمرکز کودک دبستانی را بهبود بخشید؟(با تمرینات کاربردی)
دیالوگ خاص
از دوست خود بخواهید یک دیالوگ از یک بازیگر را انتخاب کرده و بعد صدای آن را پخش کند و شما باید از روی صدایش بتوانید اسم فیلم و بازیگر را بخاطر آورده و پاسخ دهید.
چند دیالوگ
در این تمرین که کمی متفاوت است دوستتان چند دیالوگ از چند بازیگر را انتخاب کرده و پخش می کند و شما باید تشخیص دهید که کدام دیالوگ شنیده شده مربوط به کدام بازیگر است .
داستان صوتی
در این تمرین می توانید یک داستان را از گوگل دانلود کرده و بعد آن را بشنوید حتی در حالت پیشرفته می توانید بجای مطالعه کتاب از کتاب های صوتی استفاده کنید با این کار در بلند مدت به صورت ناخواسته روی حافظه شنیداری خود کار می کنید و این واقعا حیرت انگیز است.
فیلم بدون زیر نویس
در این تمرین بدون استفاده از زیر نویس یک فیلم کوتاه به زبان دیگر را مشاهده کنید و روی کلمات و جملاتی که بیان می شود بیشتر دقت کنید در بلند مدت تشخیص کلمات برایتان بسیار آسان خواهد شد .
تمرین تقویت حافظه شنیداری برای کودکان
در این تمرین چشمان کودک را بسته و باید فقط گوش دهد ، سپس شما با استفاده از قاشق ، چوب ، توپ کوچک و دست چند صدا را ایجاد کنید ، سپس چشمان کودک را باز کرده و باید به ترتیب با مواردی که از قبل انتخاب شده همان صدا ها را ایجاد کند این تمرین بسیار عالی و لذت بخش برای کودک است .
یادگیری و حافظه دیداری
قسمتی از اطلاعاتی که ما از محیط دریافت می کنیم به صورت تصویر هستند در واقع این اطلاعات را بصورت تصاویر یاد می گیریم ، چرا تصاویر ذهنی بیشتر در حافظه ذخیره می شوند به زبان ساده اینکه زبان مغز انسان تصویر می باشد .
حافظه دیداری یا تصویری در دوران کودکی و تحصیل
به طور مثال ما کلمات یا واژه های ، زبان خارجه را از روی شکل کلمات تشخیص می دهیم و بعد سعی می کنیم بر اساس آن حروف تلفظش کنیم ، همین الان سعی کنید یک لغت ژاپنی را تلفظ کنید ، شما مجبور هستید که شکل آن را درست همانند دوران ابتدایی خوب در ذهن داشته باشید تا بتوانید بر اساس حروفش ، تلفظش کنید البته اگر که بدانید چطور هجی می شود .
در زمانی نوشتن یا خواندن متنی از حافظه تصویری استفاده می کنیم ، مثلا وقتی می خوانیم بر اساس شکل کلمه سعی می کنیم آن را هجی کنیم و بخوانیم و هنگام نوشتن حافظه تصویری ، شنیداری و حرکتی با هم ترکیب می شوند تا کلمات را بنویسیم یا تایپ کنیم ، البته نقش هر کدام در انجام این کار یکسان نیست .
اهمیت حافظه دیداری (تصویری) و شنیداری
همانطور که در مطالب قبل اشاره کردم ، حافظه دیداری و شنیداری با هم شبیه دو بازیکن والیبال ساحلی هستند و زمانی که با هم ترکیبی کار کنند ما میتوانیم منتظر نتایج فوقالعاده باشیم ولی بیشتر افراد از حافظه تصویری یا دیداری بیشتر از حافظه شنیداری استفاده می کنند به همین خاطر نتایجی که دریافت می کنند چندان چشمگیر نیست.
65 درصد افراد از حافظه تصویری بیشتر استفاده می کنند و 30 درصد افراد از حافظه شنیداری استفاده می کنند و 5 درصد از انواع حافظه دیگر استفاده می کنند .
تکنیک شگفت انگیز برای تقویت حافظه دیداری و شنیداری
هنگامی که از این روش استفاده می کنید می توانید عملکرد بهتری در حافظه دیداری و حتی شنیدای داشته باشید .
این تکنیک شگفت انگیز همان کاخ ذهنی ، قصر حافظه ، کاخ حافظه یا لوکی (Loci) می باشد ، ترفندی که با بهره گیری از حافظه تصویری یا دیداری توانایی شما در بخاطرسپاری خیلی بیشتر می شود و حتی می توان نت های موسیقی را با این روش بخاطر سپرد
برای به کار گیری این تکنیک ابتدا باید مکانی ( واقعی یا مجازی) را در ذهن داشته باشید که با آن آشنا باشید سپس می توانید چشمان خود را بسته و خودتان را در آن جا تصور کنید و به ترتیب وسایل و اشیای که در مسیر ذهنی هستند را به عنوان ایستگاه ذهنی انتخاب کنید و در مرحله بعد می توانید از آنها به عنوان قلاب های حافظه استفاده کنید ، خیلی از افراد با این تکنیک هزاران موارد مختلف را حفظ کردند که با حافظه معمولی ( آموزش ندیده ) غیر ممکن است .
به طور مثال می خواهید کلمات کلیدی متن سخنرانی را حفظ کنید که از این قرار هستند .
حافظه تصویری یا دیداری
حافظه شنیداری
تقویت حافظه برای کودکان
کاخ ذهنی یا کاخ حافظه
در گام اول این کلمات یا عبارت کلیدی متن سخنرانی را باید به تصویر ذهنی جالب تبدیل کنید .
حافظه تصویری یا دیداری = تصویر ذهنی مردی که به جای مغز تصویر ( تابلو) بزرگی در جمجمه اش دارد
حافظه شنیداری = تصویر ذهنی فیلی بزرگ که طریق گوش های بزرگش در حال بخاطرسپاری نت های موسیقی است
تقویت حافظه کودکان = تصویر ذهنی کودکی که در حال وزنه زدن ولی به جای وزنه آهنی در دو طرف میله دو عدد مغز گنده قرار دارند .
کاخ ذهنی یا کاخ حافظه = تصویر ذهنی شرلوک هلمز که یک کاخ بر روی سرش دارد .
و در مرحله بعد هر تصویر ذهنی را به یک اشیاء یا ایستگاه ذهنی مرتبط کند ، مثلا چهار ایستگاه ذهنی از این قرار هستند در ورودی ، شومینه ، مبدل و میز
در ورودی = تصور می کنید که این مرد با تصویر بزرگی که بر روی سرش دارد در حال در زدن است ولی شما در را باز نمی کنید ، دلیلش اینکه ممکن است ...
شومینه = تصور کنید که فیل بزرگ با گوش هایش در حال با زدن برای آتش شومینه می باشد و چیزی برای کباب کردن نیز روی آتش شومینه قرار داده ( خب فیل دیگه چیزی نمی فهمه) و در حال بخاطرسپاری نت های موسیقی است.
مبدل = تصور کنید که بچه خیلی گوگولی مگولی در حال وزنه زدن با وزن مخصوص است که بجای وزنه ، در دو طرف میله مغز قرار دارد آن هم بر روی مبدلی که جای این کارا نیست.
میز = می توانید شخصیت شرلوک ( بندیکت کمبربچ ) را تصور کنید که روی میز نشسته و در حال تمرکز کردن برای وارد شدن در کاخ ذهنیش می باشد .
استفاده از این تکنیک شگفت برای حافظه شنیداری
در این تکنیک ابتدا صدا یا نت موسیقی که می خواهید بخاطربسپارید را باید به تصویر ذهنی تبدیل کنید و زمانی که می خواهید چندین نت موسیقی یا حروف الفبای موسیقی را حفظ کنید هر کدام را به تصویر ذهنی تبدیل کرده و در هر ایستگاه ذهنی قرار دهید .
به طور مثال در سیستم هجایی اسامی نت های موسیقی به این صورت است البته در ایران
دو ، ر ، می ، فا ، سل ، لا و سی که می توان بر اساس این هجا ها یا صدای هر نت تصویر ذهنی خاص را تصور کرد و سیستم خاصی برای حفظ آنها ایجاد کرد شبیه سیستم حافظه ای که برای اعداد بسیاری از افراد استفاده می کنند و اعداد چند صد یا چند هزار رقمی را حفظ می کنند .
نتیجه گیری
اگر می خواهید حافظه دیداری و شنیداری را تقویت کنید ، یادتان باشد صبور باشید و پرتلاش در ضمن زمان برای رسیدن به هدف تعیین نکنید که به گفته دکتر سمیعی با این کار استرس شما بیشتر شده و آرامش فکر خود را از دست می دهید و به دنبالش ذهن انسان نمی تواند عملکرد بالایی داشته باشد ، پس پرتلاش ( در جهت یادگیری ) باشید و ولی زمان تعیین نکنید.
