چگونه کتاب بخوانیم اثر مورتیمر آدلر ( فیلسوف ) و چارلز لینکلن ون دورن( by Mortimer J. Adler (Author), Charles Van Doren )یک اثر کلاسیک برای افرادی است که می خواهند ، درک عمیق تری از کتاب داشته باشند .
این کتاب سال 1940 منتشر شده و سال 1972 آخرین ویرایش کتاب بوده است ، این نکته اضافه کنم که نویسنده نسخه اولیه کتاب خود مورتیمر آدلر بودند و در این نسخه ویرایش اخری ، اقای چارلز لینکلن ون دورن هم دستی در کتاب داشتند و قسمت هایی به کتاب اضافه شد .
و این مقاله بر اساس نسخه سال 1972 هستش.
طبق فرهنگ معین واژه کلاسیک چه معنی میده برای این کتاب ، هر نوشته و اثری هنری که مطابق اصول و قواعد معمول قدیم باشد.
این کتاب قبل از دستاورد های امروزه درباره روانشناسی ، عملکرد مغز یا همان انقلاب شناختی بوده به همین علت ارجاعاتی به پژوهش ها یا مطالعات دیگر ندارد .
پس این کتاب راهنمای تجربی برای کتابخوانی است و نکاتی برای چهار سطح از کتابخوانی معرفی شده که استفاده از این نکات عمق درک خواننده ، افزایش می دهد .
چرا (کتاب) می خوانیم ؟؟
بعضیا فقط برای سرگرمی یا اوقات فراغت مطالعه می کنند یا کتاب می خوانند و گروهی دیگر برای یادگیری و افزایش درک مطالعه می کنند البته دسته آخر هم صرفا برای آگاهی می خوانند مثلا خواندن اخبار ، ایمیل ها و موارد دیگر ... که فقط برای کسب اطلاعات انجام می شود .
در این نسخه کتاب چگونه کتاب بخوانیم ، مورتیمر جی آدلر به همراه چارلز لینکلن ون دورن ( که نویسنده کتاب << لذت مطالعه >>) به بررسی روش ها و نکاتی پرداخته اند که استفاده از آنها در مطالعه و خواندن ، میزان کارایی مطالعه افزایش خواهد داد .
در این کتاب آقای فیلسوف ( مورتیمر ادلر ) چند سطح خواندن به همراه جزئیاتی که همراه با سطوح خواندن هستند معرفی کرده و توضیح می دهند .
این کتاب نه تنها توضیح می دهد که چرا کتاب بخوانیم بلکه توضیح می دهد که چگونه باید ( انواع کتاب ها ) آنها را بخوانیم به صورت استادانه انجام شده است .
تعریف درست خواندن فعالانه چیست ؟
در حقیقت خواندن هر مطلبی ، کتاب ، روزنامه یا حتی ایمیل نوعی فعالیت محسوب می شود و هر نوع خواندنی تا اندازه ای فعالانه انجام می شود .
به همین خاطر خواندن غیر فعال ، غیر ممکن فرض می کنند زیرا با چشمان بدون حرکت و مغز به خواب رفته که نمی توان کتاب خواند ( در حقیقت هیچ انسانی اینگونه کتاب نمی خواند بلکه ، بیشتر بخواب رفته یا مرده است و اصلا خواندن محسوب نمی شود )
پس از نظر نویسنده همه نوع خواندن ، فعال محسوب می شود و هر چه خواندن با فعالیت بیشتری همراه باشد فرد سودی بیشتری برده و حداکثر استفاده از مطلب مورد نظر خواهد برد .
خیلیا باور دارند که حرف زدن و نوشتن نسبت به خواندن و گوش کردن فعال هستند زیرا نویسنده و گوینده باید تلاش کند در حالی که کسی که در حال خواندن متنی است و یا فردی که در حال شنیدن پادکست یا چیزی مشابه ، نیاز به فعالیت خاصی ندارد .
اما در حقیقت هر دو گروه یعنی نویسنده یا گوینده در مقابل خواننده و کسی که عمل شنیدن را انجام می دهد ، کاری فعالانه انجام می دهند .
زیرا اگر نویسنده را شبیه بازیکن فوتبال تصور کنید که ضربه آزاد می زند و خواننده را شبیه دروازه بان در نظر گرفت که اماده گرفتن توپ است .
در اینجا متن یا محتوا مورد نظر همان توپ است البته توپ یک شی است ولی مطلب چیزی مرکب و پیچید ه است که نویسنده بر اساس درک و تسلطش آن را بر کاغذ جاری می کند و همچنین کسی که متن را مطالعه می کند بر اساس دایره واژگان و درکش متن را تحلیل می کند .
در نتیجه هر دو گروه یعنی نویسنده و خواننده فعال هستند خواندن نیز همانند نوشتن نیاز به مهارت هایی دارد که هر کسی بتواند قسمت بیشتری از این اعمال انجام دهد ، بهتر میتواند بخواند .
خواندن اولیه یا ابتدایی
همه ما برای شروع یک مطالعه طوفانی به خواندن ابتدایی نیاز داریم یعنی چیزی که در دوران مدرسه یاد گرفته ایم . مثال ساده همین کاری که در حال انجامش هستید یعنی خواندن این مقاله ، همان نوع خواندن اولیه یا ابتدایی است .
البته چهار مرحله برای توانایی خواندن وجود دارد .
اولین مرحله آمادگی خواندن است که همین مرحله شامل چندین مرحله می شود .
- آمادگی بدنی ( یعنی توانایی بینایی و شنوایی منامسب )
- آمادگی ذهنی ( درک واژه و حروف ، حفظ آنها )
- آمادگی زبانی ( توانایی صحبت کردن منظم و واضح)
- آمادگی شخصی ( توانایی کار گروهی )
نکته
کودکان بعد از سال اول می توانند حدود 300 تا 400 کلمه جدید یاد بگیرند در نتیجه با گسترش دایره لغات میتوانند کتاب های ساده را به تنهایی و علاقه بخوانند .
نکته
همین مورد یعنی افزایش دایره لغات یا اندوخته لغوی در هر سنی و مطالعه هر نوع کتابی سبب افزایش درک خواهد اما نکته اینجاست که چطور این دایره لغات افزایش دهیم .
یکی از راه ها ، به نظر من استفاده از روش کاخ ذهنی یا کاخ حافظه است که خیلی از افراد از این روش استفاده می کنند ، این تکنیک ظرفیت و توالی حافظه کوتاه مدت افزایش می دهد .
در حالت معمول یک فرد فقط میتواند حدود 7 کلمه بخاطر بسپارد ولی با تکنیک های حافظه از جمله روش کاخ ذهنی یا قصر ذهن فرد می تواند حداقل 5 برابر حالت معمول ، کلمات جدید در ذهن ذخیره کند .
به طور مثال وقتی خودم در لیگ حافظه در حال حفظ 50 کلمه تصادفی ( جدید ) در 60 ثانیه هستم ، از تکنیک کاخ ذهنی استفاده می کنم .
و می توانم حدود 40 تا 47 کلمه حفظ و یادآوری کنم که این نتیجه نسبت به حافظه کوتاه مدت بسیار شگفت انگیزه ، زیرا با حافظه کوتاه مدت فقط می توان حدود 5 الی 12 کلمه بصورت نامنظم به بخاطرسپرد و یادآوری کرد .
خواندن اجمالی یا بازرسی
در واقع ، تمام سطوح خواندن در حالی که از هم مجزا هستند مکمل هم هستند ، درست شبیه لایه های اتمسفر در این بخش خواننده باید بتواند بدون مراجعه به فرهنگ لغت ( گوگل ) و بدون اشکال دستوری بخواند در حقیقت در این بخش توانایی شکار نکته های اصلی مطلب مهم است .
ایستگاه حافظه
چطور لایه های اتمسفر با تکنیک های حافظه بخاطربسپاریم
- تروپوسفر
- استراتوسفر
- مزوسفر
- ترموسفر
- اگزوسفر
در این روش از سیستم بادی و تصویرسازی ذهنی برای حفظ لایه ها استفاده می کنیم ، یعنی از بدن یا بدنه وسیله نقلیه ، می تونید یک اتومبیل تصور کنید مدل جدید باشه بهتره
حالا هر اسم هر لایه به تصور تبدیل می کنیم و سپس تصویر ذهنی به بخش هایی از اتومبیل با تخیل مرتبط می کنیم .
تروپوسفر : در تمام این لایه ها بخش های شبیه به هم نادیده می گیریم مثلا بخش وسفر و سپس بخش جدید هر اسم به تصویر تبدیل می کنیم .
تروپ میشه : ترب یا تربچه ، تصویر تخیلی تربچه ای که کولپشتی بزرگ دارد و عزم سفر کرده ( یعنی میخواد به سفر قطر کنه ) ولی کولپشتی این کاراکتر به سپر گیره کرده وو بقیه ماجرا ....
استراتوسفر : استراماچونی مربی سابق استقلال که روی کاپوت ماشین نشسته و در حال پوست کندن استر یا قاطر ، شبیه پوست کندن پرتقال در مهمانی .....
مزوسفر : دختری تصور کنید که مزون لباس مجلسی دارند و با همون لباس مجلسی خاص ، پشت فرمون نشستن و در حال مزه کردن چیپس مزمز هستند.
ترموسفر : ترمو یا موی تر ، شخصی تصور کنید که با موی تر روی صندلی پشتی نشسته و ترمز دسته ماشین میکشه .
اگزوسفر : این مرحله راحت میتونید اگزوز ماشین تصور کنید که خیلی گرونه و مدل اسپرت ( قابل توجه عشق ماشینا )
در این روش فقط با تصویرسازی و ترکیب آن با سیستم بادی ، مطالب مختلفی بخاطربسپارید ، همچنین می توانید با ترکیب سیستم حافظه اعداد میزان فاصله هر لایه با زمین را هم بخاطربسپارید.
تعریف درست تندخوانی
نویسنده کتاب از این نظریه تایید می کنند که همه مردم باید بتوانند سریع تر کتاب بخوانند بخاطر اینکه بعضی وقت مجبوریم مطالبی را بخوانیم .
که ارزش صرف وقت زیادی ندارند و اگر نتوانیم سریع بخوانیم وقت زیادی تلف کردیم .
بعضی از خوانندگان نیز مطالبی که باید کند خوانده شوید را سریع می خوانند در نتیجه در دوره کلاس سریع خوانی یا تندخوانی خوب ، در کنار افزایش سرعت باید سرعت های متفاوت خواندن را تعلیم دهد .
معمولا در بخش خواندن اجمالی از سریع خوانی استفاده می شود و معمولا خواندن تحلیلی از خواندن اجمالی کندتر صورت می گیرد.
البته باز هم نباید کتاب را با سرعت یکنواختی بخوانید بلکه باید بتوانید در لابه لایه کتابی با درجه مشکل مطالب ساده را سریع خواند و مطالب مشکل را با تاَنی خواند .
معنی لغت تانی : درنگ کردن ، تاخیر کردن
حرکات چشم در خواندن
چشمان افراد تازه کار در خواندن ، حدودا 5 یا 6 مرتبه روی هر کلمات درنگ می کند که البته در این مورد میتونید مقاله زیر مطالعه کنید.
افزایش سرعت مطالعه(تندخوانی )رازهایی که پنهان هستند
چشم در حال حرکت نمی تواند ببیند مگر زمانی که ثابت باشد ، پس وقتی یک خوانند مبتدی در حال خواندن یک خط است در هر مرتبه می تواند کلمات مجزا یا حداکثر دو یا سه کلمه را ببینید و بخواند .
تمام این عادت هایی که از سرعت خواندن می کاهند را می توان با تمرین خط بردن ، کم رنگ کرد ، با کار بردن انگشت دست می توان به خود آموزش داد که زیر خطوط کتاب با سرعتی بیش از سرعت چشم ، جملات را خواند .
برای مهارت در این کار یعنی خط بردن باید تکرار را سرلوحه قرار دهید در نتیجه سرعت خواندن دو یا سه برابر خواهد شد ( نکته که حائز اهمیت است اینکه در بخش اجمالی و مطالب ساده می توان از این مهارت استفاده کرد ولی باید مطالب دشوار با تانی خواند)
فهم و درک مطالب
در کلاس های سریع خوانی باور دارند که با سریع خواندن ، یادگیری نیز افزایش می یابد و دلایلی هم برای اثبات این ادعا دارند .
گذشتن انگشت زیر کلمات به عنوان خط بردن سرعت خواندن را زیاد کرده و سبب تمرکز حواس نیز می شود و حتی میزان حواس پرتی ، چرت زدن و به خواب رفتن را نیز کمتر می کند .
تا اینجا که خوب است ولی تمرکز حواس روی درک متنی که به درستی فهمیده نشده واقعا تاثیر چندانی نخواهد داشت .
درک متن غیر از فهمیدن و جواب دادن به سوال های ساده به متن به موارد دیگری هم ربط دارد .
نویسنده اضافه می کنند که کلاس های سریع خوانی به بررسی درک متن در سطوح بالا نمی پردازند پس چیزی که باید تاکید کنیم این است که هدف این کتاب ، پیشرفت در درک مطلب و خواندن است.
خواندن تحلیلی
فرانسیس بیکن زمانی اظهار داشت که برخی کتاب ها را باید چشید ، برخی دیگر را باید بلعید و برخی دیگر را باید جوید و هضم کرد.
مطالب مرتبط : چطور یک کتاب 300 صفحه را حفظ کنیم
چهار قانون برای خواندن تحلیلی کتاب
- کتاب را بر اساس موضوع و نوعش دسته بندی کنید .
- با حداکثر توان خلاصه مفید و موثر از آن بنویسید .
- قسمت های مختلف و مهم را مشخص و دسته بندی کنید .
- مشکلاتی که نویسنده سعی در حل آنها دارد پیدا و توضیح دهید.
همانطور که می دانید در بخش خواندن اجمالی ایده کلی کتاب و نویسنده را درک کردید ، پس انجام این مراحل برایتان راحتتر خواهد شد .
خواندن همزمان یا مقایسه ای
یکی از مراحلی که باید بیشتر دقت کنید و وقت زیادی هم خواهد گرفت این نوع مطالعه است یعنی بعد از بخش خواندن تحلیلگرانه باید مطالب کتاب های مختلف باید با هم مقایسه کنید این مرحله خواندن سبب می شود که مطالب برای مدت بیشتری بخاطربسپاریم.
و حالا چند نکته برای بخش همزمان یا مقایسه ای خواندن کتاب
- بخش های شبیه هم بین دو کتاب شکار کنید.
- مطالب با سبک زبانی خود توضیح دهید .
- دنبال سوال هایی باشید که خودتان مطرح کردید ولی ممکن است پاسخی پیدا نکنید ولی همین جستجو کردن و تجزیه و تحلیل میزان یادگیری را افزایش میدهد.
- دنبال پاسخی برای سوال های اصلی نویسنده باشید .
نتیجه گیری
در حقیقت خواندن هم شبیه کارهای هنری دیگر یک هنر است هنر خواندن شامل مهارت هایی است مثل دقت ، ذهن سریع ، وسعت تصورات .
در بخشی از کتاب به این اشاره شده که تفکر تنها بخشی از فعالیت یادگیری است و خواننده باید حواس و قوه تصورش را نیز به کار بندد .
انسان باید مشاهده کند ، به یاد آوردن و آن چیزی را که نمی تواند ببیند به کمک قدرت تخیل بسازد و تصور کند .
کاری که بسیاری از افراد با روش کاخ ذهنی یا کاخ حافظه انجام می دهند بخصوص برای موارد انتزاعی که مثل اعداد یا بعضی از کلمات و حتی تصاویری که جزئیات کمی دارند .
توصیه من به شما اینکه ، کمی از قدرت تخیلتون استفاده کنید
شاد و پیروز باشید .
